“Урьд ургасан чихнээс хойно ургасан эвэр урт” гэдэг үг зүйрлэлээсээ илүү, хөгжлийн журмыг илэрхийлсэн үг бололтой. Сүүлийн жилүүдэд залуу эрдэмтэд, судлаачид өрнө дорнын үзэл, онолоос шаргуу суралцаж, үзэл санаа уралдуулсан бүтээл туурвих болсон нь шинжлэх ухааны онолын сэтгэлгээний хөгжлийн төвшинг нэжгээд шатаар урагшлуулахад чухал алхам болж байна. Монгол Улсын Үндэсний Аюулгүй Байдлын Зөвлөлийн дэргэдэх Стратегийн судалгааны хүрээлэнгийн ахлах шинжээч, МУИС-ын Хууль зүйн сургуулийн докторант Сарлагтай Отгонбаярын Машбатын зургаан жилийн шаргуу хөдөлмөр, хичээл зүтгэлийн үр дүнд биет хэлбэрээ олж уншигч таны гарт очиж буй энэхүү ном нь онолын сэтгэлгээ, цар хүрээ, практик ач холбогдлоороо тийм бүтээлүүдийн нэг юм.
Залуу судлаач О.Машбат эрх зүй, улс төрийн тогтолцооны уулзвар, огтлолцлын эмзэг асуудал болох улс төрийн сонирхол, түүнийг хэрэгжүүлэх улс төр, эрх зүйн орчин, бүтцийн асуудлыг судалгааны түвшинд шинжилсэн нь энэ бүтээлийн нэг содон тал юм.
Зохиогчийн эл бүтээлээс онолдох болон амьдрал үйл ажиллагааны гарц, шийдлийг судлаач хүн хэрхэн хослуулдгийг олж харж болно. Нөгөө талаас энэ номд парламентын засаглалын эсрэгцсэн хоёр загварын түүхийн болон өнөө цагийн төлөвийг нь зэрэгцүүлэн шинжлэхзамаар Монгол Улсын парламентат тогтолцоо руу орж энэхүү хоёр загварын хүрээнд ямар сонголт хийсэн, түүний эерэг сөрөг талыг хөндөж дэвшүүлжээ.
Ийм хэмжээний судалгааны бүтээл туурвихад зохиогчийн эрдмийн чадавхи хийгээд шинжлэх ухаанч сонирхол нөлөөлсөн нь маргаангүй боловч өдий дайтай өсөж өндийхөд нь МУИС-ын Хууль зүйн сургуулийн бакалавр, магистр, докторын шатны сургалт тусалж, бэлтгэсэн нь маргаангүй.
Зохиогч эрх зүйн шинжлэх ухаанаар өөрийнхөө эрдмийн аяныг хязгаарласангүй, түүх, философи, улс төрийн шинжлэх ухааны асуудлаар үг дуугаа гаргаж буй нэгэн. Судалгааны эдгээр талбар нь энэ залуугийн оюуны хүчийг зарим хүнийх шиг тарамдуулсангүй, харин ч нийгмийн үзэгдэл, харилцааг олон талт өнцгөөс харах, өргөн талбарт сэтгэх сонирхолтой зам мөр рүү түүнийг хөтлөөн оруулжээ.
Хөтөлгөө морьтой бол туулах зам холын адил О.Машбат эрх зүйн үзэгдлгийг хэд хэдэн ухааны талаас харахын зэрэгцээ түгээмэл хэд хэдэн хэлээр “судалгааны түүхий эд”-ээ чөлөөтэй базаах чадвартай болсон нь энэ бүтээлийн үнэ цэнийг улам өргөж байгаа юм.
Энэ номд зохиогчийн судалгааны үр дүн, дүгнэлт шинжилгээ давамгайлж байгаа нь маргаангүй боловч өөрийн нь баримталдаг онолын дэг сургууль, улс төрийн болон философийн үзэл санаа цөөнгүй байгаад миний бие хүндэтгэлтэй хандсанаа тэмдэглэж байна. Энэ эрдэм шинжилгээ судалгаа аливаа бүтээлд байх, ердийн бүр зайлшгүй гэмээр үзэгдэл билээ. Мөн үүний зэрэгцээ зарим хэсэгт хайнга болгоомжгүй, дутуу дулимаг хандаж орхигдуулсан зүйл байхыг ч үгүйсгэхгүй. Гагцхүү эдгээр нь санал зөрөх, шүүмжлэх, маргах, мэтгэлцэх, тэр ч бүү хэл няцаах сэдлийг бусад судлаачдад төрүүлж, шүүн хэлэлцэх “матераилыг” бэлтгэж өгч чадваас мэрийн зүтгэсэн зохиогчийн сэтгэл, зүтгэлийн бодит үр дүн болох буй заа. Тийм үр дүнг шавь О.Машбатдаа ерөөж, судлах эрлийн замд нь амжилт хүсье.
Философийн доктор, Хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, Ôèëîñîôèéí äîêòîð, МУИС-ийн дэд профессор
Н. Лүндэндорж
1 comment:
Сайн байна уу?
Эрхзүйчдийн хэлсэн онч үгүүдийн талаар бичиж болох уу?
Post a Comment